Tips van de Klokkenmaker
Houd zelf je klassieke klok bij met deze handige tips!
Tip #1
Hoe stel ik mijn klok met slinger af op snelheid van lopen.
Indien uw slingerklok voor of achter loopt dan kunt u de snelheid van lopen afstellen door doormiddel van het verdraaien van het stelmoertje welke zich bevind onder de slingerlens.
Als de klok langzamer moet lopen dan moet het stelmoertje naar beneden worden verdraaid en als de klok sneller moet lopen dan moet het stelmoertje omhoog worden gedraaid.
Het is belangrijk als u deze handeling uitvoert dat u bij het verdraaien van het stelmoertje de slingerstaaf goed vast wordt gehouden. Uw slinger hangt namelijk aan een slingerveertje en deze kan breken als u de slingerstaaf niet vast houd.
Om te kunnen bepalen hoeveel u het stelmoertje omlaag of omhoog moet draaien is het van belang om te bepalen hoeveel uw klok in 24 uur tijd voor of achter loopt.
Zet uw klok precies op tijd, bijvoorbeeld gelijk met de tijd op uw telefoon, en laat de klok 24 uur lopen. Na 24 uur controleert u hoeveel uw klok voor of achter loopt. Draai de stelmoer 1 volle slag omhoog om de klok sneller te laten lopen of 1 slag omlaag voor langzamer. Zet uw klok wederom precies op tijd en laat deze weer 24 uur lopen. Na deze 24 uur weet u precies hoeveel 1 volle slag omlaag of omhoog tot gevolg heeft. Herhaal deze handeling totdat uw klok op tijd loopt.
Houdt er wel rekening mee dat een klok gevoelig is voor een aantal factoren zoals temperatuur verschillen, dag en nacht temperatuur bij u in huis, en luchtvochtigheid wat betekend dat een klok nooit op de seconde gelijk loopt. Een verloop van 2 tot 3 minuten per week is heel normaal.
Voorbeeld
Tip #2
Hoe stel ik mijn klok met zweefbalans af op snelheid van lopen.
Heeft u een klok met een zweefbalans welke op snelheid van lopen moet worden afgesteld dan wordt onderstaand van de meest voorkomende zweefbalans modellen een uitleg gegeven over het afstellen op snelheid van lopen.
U eerst gaan bepalen hoeveel uw klok in 24 uur tijd voor of achter loopt.
Zet uw klok precies op tijd, bijvoorbeeld gelijk met de tijd op uw telefoon, en laat de klok 24 uur lopen. Na 24 uur controleert u hoeveel uw klok voor of achter loopt.
Type 1:
Door de stelschroef, welke zich achterop het uurwerk van uw klok bevind, met een kleine platte schroevendraaier links- of rechtsom te verdraaien zal dit gaan betekenen dat uw klok sneller of langzamer gaat lopen. Een volledige slag van 360 graden gaat betekenen dat uw klok ca. 1 minuut per dag sneller of langzamer gaat lopen.
Onder de stelschroef ziet u een op het uurwerk een - en een + staan.
Indien de klok langzamer moet gaan lopen dient u de stelschroef naar de - te verdraaien en moet uw klok sneller gaan lopen dan dient u de stelschroef naar de + te verdraaien.
Draai nooit onbezonnen aan deze schroef anders zit u met een afwijking van uren per week!
Type 1
(Klik op een afbeelding voor een vergroting.)
Type 2:
Dit type zweefbalans is veel voorkomend bij klokken welke in de periode tussen 1960 t/m 1990 zijn geproduceerd. (Afb. 1)
Ook achterop dit type uurwerk staat een - en een + afgebeeld. (Afb. 3) Om de snelheid van lopen te kunnen regelen is het de bedoeling dat de instelbrug wordt verdraaid. De instelbrug is de kleine ronde schijf met 3 naar beneden geplaatste pootje welke bovenop het balanswiel is geplaatst te verschuiven. Het balanswiel is de platte ronde schijf waarin langs de rand kleine ronde gaatjes zijn geboord. (Afb. 4) Door met de wijsvinger het balanswiel met een lichte druk stil te houden en iets naar beneden te drukken kunt u met een kleine schroevendraaier of met de vlakke achterkant van een satéprikker tegen 1 van de 3 naar beneden staande pootjes duwen zodat de instelbrug gaat verdraaien.
Duwt u richting de - dan zal de klok langzamer gaan lopen en als u richting de + duwt zal de klok sneller gaan lopen. Het verdraaien van de instelbrug over een afstand van 2 gaatjes in het balanswiel geeft een tijdsverschil van 4 minuten per week opleveren.
Type 2 (Klik op een afbeelding voor een vergroting.)
Type 3:
Dit type wordt ook wel platform echappement genoemd.
Veelal achterop of bovenop het uurwerk geplaatst.
Het balanswiel is gelagerd tussen de grondplaat en bovenplaat ook wel balanskloof genoemd.
Bovenop de balanskloof zit een lange naald ook wel, kompas genoemd, welke naar links of naar rechts geduwd kan worden. De balanskloof is veelal gegrafeerd met een schaalverdeling waar aan de linker zijde het - teken staat en aan de rechterzijde het + teken staat maar kan ook gegrafeerd zijn met de Engelse afkorting S(slow) en F(fast) en/of de Franse afkorting R(Ralentissez) of A(accélérer). Als u het kompas verschuift naar de -, S of R dan zal de klok langzamer gaan lopen en als u het kompas naar de +, F of A verschuift zal de klok sneller gaan lopen.
Type 3 (Klik op een afbeelding voor een vergroting.)
Tip #3
Als het uurwerk in uw klok volledig is gerepareerd/gerestaureerd dan is het van belang om uw klok periodiek te laten onderhouden.
(Deze tip wordt nog verder uitgeschreven!)